کارگاه بسیج اندیشه ها 1
در دنیای پر مشغله امروز اگرچه به فراخور مسائل بسیاری که پیش روی بشر قرار گرفته و او را در مراحل مختلف قادر به جل بسیاری از این مسائل به ظاهر لاینحل نموده است اما میتوان گفت که پیشرفت های دنیای امروز بیشتر بر روی حل مسائل بغرنج تمرکز دارند و به جای اینکه در حل مسائل ساری و جاری کمک حال انسان باشند، بیشتر برای او محدودیت های ذهنی و ترسهای بسیاری از جمله ترس از قضاوت دیگران، ترس از شکست و بسیاری خطوط قرمز ذهنی دیگر ایجاد می کنند. در این راستا کارگاههایی چون بسیج اندیشه ها با هدف استخراج ایده های افراد از لایه های درونی ذهن آنها می تواند به درستی بر موانع یاد شده غلبه کند.
کارگاه بسیج اندیشه ها به صورت گروهی و با حضور یک نفر در نقش هدایت کننده برگذار می شود که تعداد افراد از ۴ نفر تا ۱۲ نفر میتواند متغیر باشد و البته این تعداد معمولاًُ به میزان تخصص افراد در باره موضوع مورد بحث، میزان تخصص فرد رهبر در اداره جلسه، شرایط فیزیکی جلسه و عوامل دیگر بستگی دارد. در این تکنیک از روش طوفان مغزی البته به شیوه نگارشی آن استفاده می گردد. در پایان این کارگاه در کمال ناباوری ملاحظه میگردد که ذهن انسان بسیار توانمند تر از این است که برای هر مسآله فقط چند راه حل محدود داشته باشد. این روش بر کمیت ایده ها تمرکز دارد و این موضوع که ایده ها و راهکارهای ارائه شده قابلیت عملی شدن و محقق شدن را دارا هستند یا خیر اصلا در آن مطرح نیست و فقط اهمیت در ارائه ایده های تازه و خلاقانه است.
روش کار:
چند کاغذ A4 که هریک از عرض به ۸ قسمت مساوی تقسیم شده اند به همراه یک ماژیک در اختیار افراد شرکت کننده قرار میگیرند. موضوع جلسه به افراد اعلام میشود و از آنها خواسته میشود که نظریات و ایده های خود را به صورت هر ایده روی یک نوار کاغذی و بدون وجود حروف (و) و (یا) بنویسند. مدیر و هادی جلسه به طور مرتب به جمع آوری برگه ها از افراد می پردازد و به آنها بابت داشتن چنین ایده های نوین و بکری دلگرمی میدهد و برگه های جدیدی را در اختیار آنها قرار می دهد . شرکت کنندگان با چنین کاری مرتبا تشویق می شوند و باز هم ایده های جدیدی را یادداشت میکنند. در نهایت زمانیکه افراد احساس میکنند ایده جدیدی به ذهنشان نمیرسد، مرحله اول با قرائت تمام ایده های نوشته شده پایان می یابد.
در مرحله دوم دوباره کاغذ ها در اختیار افراد قرار داده می شود و از آنها خواسته می شود که با توجه به شنیده های خود در مرحله قبل، ایده هایی را که ناقص بودند و یا به ذهن افراد نرسیده بودند را در این مرحله بنویسندو مجددا پس از پایان یافتن ایده ها همه آنها خوانده می شوند. این کار یک مرحله دیگر نیز تکرار می شود. بدیهی است که در هر مرحله تعداد ایده ها کمتر از قبل میشوند.
در مرحله چهارم تمام ایده ها گروه بندی شده و در ذیل چند تیتر یا سرفصل کلی قرار کی گیرند و همچنین تعداد ایده های قرار گرفته در هر سرفصل شمارش می شوند.
مرحله پنجم در واقع برای نشان دادن نتایج به شرکت کنندگان است که در این مرحله آرای شمارش شده و دسته بندی شده، بر روی نموداری تحت عنوان استخوان ماهی( Fish bone) نمایش داده می شوند.
در این مجال، کارگاه مشروح فوق با موضوع “ مشکلات برند سازی در ایران” با تعداد ۴ نفر از افراد فعال در این زمینه انجام پذیرفت که نتایج آن بر روی نمودار زیر نمایان شده است. استخوانهای بزرگ تر که از قسمت نزدیک به سر ماهی شروع میشوند، نمایانگر سرفصلهایی است که دارای تعداد ایده های بیشتر است. این خطوط یا همان استخوانها به ترتیب از بزرگ تا کوچک از سر ماهی یعنی همانجایی که موضوع جلسه در آن نوشته شده است، به سمت دم ماهی نمایش داده میشود. کوچکترین خط نماینده سرفصلی با کمترین تعداد ایده هاست.
در واقع هدف از رسم چنین نموداری این است که به عنوان نتیجه جلسه، برای ما آشکار گردد که کدام عوامل دارای بیشترین تعداد ایده ها و یا موانع و مشکلات و نیز کدام سرفصل دارای کمترین تعداد زیر مجوعه هاست.